امروزه امکان دسترسی به فناوری‌های پیشرفته به‌راحتی صورت می‌گیرد. استفاده از این فناوری‌ها در زمینه‌ی مراقبت از سالمندان مبتلا به آلزایمر، به‌ویژه در مراحل اولیه‌ی بیماری، می‌تواند بسیار کاربردی باشد. به‌طور مثال با استفاده از موقعیت‌یاب (GPS) به‌سادگی میتوانید موقعیت بیمار را دنبال نمایید. این فناوری این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهد تا زمانی که از بیمار دور هستید، از وی مراقبت کنید.
نحوه برخورد با سالمندان مبتلا به آلزایمر
برای مراقبت از والدین مبتلا به آلزایمر، باید نکاتی را بدانید: برای مثال، اگر بیمار اشتباهی کرد، وانمود کنید که متوجه آن نشده اید، و همه چیز درست است.
همچنین به یاد داشته باشید که هیچ دارویی را در دسترس او نگذارید و از تمام درهای خروجی، حمام، اتاق خواب و غیره محافظت کنید. به این ترتیب مطمئن هستید که هیچ اتفاقی نمی‌افتد.
نکته دیگر اینکه سالمندان مبتلا به آلزایمر توانایی رسیدگی به امور مالی و اداری را ندارند پس بهتر است مسئولیت انجام این کارها را به عهده فرزندانشان بگذارند.
بازی و تفریح، صحبت و حرکت از جمله مواردی است که باعث بهبود وضعیت بیمار و جلوگیری از تشدید بیماری می‌شود، همچنین میتوانید از گروه‌ها و انجمن‌های مربوطه کمک بگیرید.
علائم این بیماری عبارتند از:
تغییرات شخصیتی در سالمندان
کمبود حافظه کوتاه مدت
اختلال در قضاوت و تصمیم گیری
مشکلات زبان و ادراک
مشکل در انجام وظایف شخصی
در کنار دانستن این علائم، پیشنهاد می‌شود اگر قرار است از این بیماران مراقبت کند، بهتر است شناخت کاملی از بیماری و نحوه برخورد با سالمندان مبتلا به آلزایمر داشته باشد.
نحوه ارتباط با سالمندان مبتلا به آلزایمر
بیماران مبتلا به آلزایمر با از دست دادن تدریجی حواس خود در انجام کارها و توانایی‌های فکری مانند حافظه کوتاه مدت، فراموشی، ناتوانی در صحبت کردن، ناتوانی یا ضعف در بیان کلمات و کاهش بسیاری از توانایی‌های شناختی رنج می‌برند. استدلال، توجه، تمرکز و… در آنها به نحوی است که نمی‌توانند ارتباط خوبی با دیگران برقرار کرده و با افراد اطراف خود مشورت کنند.
اگر رفتار ما محبت آمیز باشد، بیمار نیز واکنش های مناسبی مانند شادی و رضایت از خود نشان می‌دهد و در صورت دریافت رفتار خصمانه و رقت انگیز، ممکن است واکنش های هیجانی مانند پرخاشگری، عصبانیت، غم و افسردگی را تجربه کند.
برای برقراری ارتباط با افراد مسن مبتلا به آلزایمر، موارد زیر را در نظر داشته باشید:
باید با لحنی ملایم و آرام با او صحبت کرد.
هنگام سردرگمی، لازم است که بیمار را سرزنش نکنید و با پیشنهادات خوب اشتباهات او را اصلاح کنید.
اگر فردی از پشت به او نزدیک شوند، ممکن است بیمار وحشت کند یا آشفته شود.
شما باید همیشه با بیمار صحبت کنید حتی زمانی که او نمی‌فهمد دیگران چه می‌گویند.
بهتر است هر از چند بار یک سؤال از او بپرسید و مهلتی برای پاسخ دادن به او بدهید.
قبل از اینکه از بیمار بخواهید کاری انجام دهد، بهتر است او را با نام صدا بزنید، هنگام صحبت با او تماس چشمی برقرار کنید تا به تمرکز او کمک کنید.
وقتی با فرد مبتلا به آلزایمر صحبت می‌کنید، رادیو و تلویزیون را خاموش کنید تا مزاحم تمرکز او نشوید.
در صورت امکان از طنز استفاده می‌شود، اما هرگز نباید بیمار را مسخره کرد.
کنترل آلزایمر در سالمندان
برای کنترل و پیشگیری از بیماری آلزایمر بهتر است کارهای زیر را انجام دهید:
1. نوشتن و خواندن
زیاد بخوانید و بنویسید.
مطالب را برای خود بلند بخوانید.
با تغییر صدا به جای شخصیت های کتاب یا نویسنده برای خود در خواندن تنوع ایجاد کنید.
هر روز مجله ای را که بیشتر دوست دارید بخوانید.
محتوایی یا خاطره ای را که دوست دارید یادداشت کنید.
2. تغییر عادت های ساده
با دست مخالف مسواک بزنید.
با دست مخالف غذا بخورید.
با دست مخالف شانه کنید.
3. تقویت حافظه دیداری
از نزدیک به عکس خانوادگی نگاه کنید، چشمان خود را ببندید و شروع به توضیح کنید.
4. وسایل خانگی را جابه‌جا کنید.
هم چیز را برای تقویت مغز برای به خاطر سپردن و یادآوری آنها عوض کنید.
5. پیدا کردن سرگرمی های جدید
عادات روزانه خود را با سرگرمی تغییر دهید، حتی اگر متفاوت و موقتی باشد.
با دوستان خود به تفریح و کوه بروید.
6. باغبانی کنید
باغبانی به شما کمک می‌کند تمرکز کنید و حافظه شما را بهبود می‌بخشد. با کاشت یک یا دو گیاه کوچک در یک گلدان شروع کنید.
7. ورزش کنید.
8. رژیم غذایی سرشار از آنتی اکسیدان ها و غذاهای ضد التهاب
9. معاشرت با دیگران
10. فعالیت مغز
نحوه نگهداری پرستار از سالمند آلزایمری
وقتی سالمند یا فردی دچار این بیماری می‌شود، شاید در مراحل اولیه نیازی به پرستار نداشته باشد؛ اما در مراحل بعدی نیاز کسی در کنار بیمار کاملاً ضروری است و کمک گرفتن از یک پرستار سالمند به شما توصیه می‌شود.
ابتدا پرستار باید ماهیت بیماری را مشخص کند و تفکر و شرایط خود را برای انجام کار آماده کند تا برنامه ریزی دقیقی برای خود و بیمار تهیه کند.
نحوه مراقبت پرستار از افراد مسن مبتلا به آلزایمر موضوع دیگری است. زیرا ممکن است بیمار به طور ناگهانی رفتار و اعمال غیرقابل پیش بینی داشته باشد.
پرستاران نیز باید با حفظ تعامل اجتماعی با بیماران، مشارکت بیماران دارای مشکل و ایجاد امکان همکاری از پیشرفت این بیماری جلوگیری کنند.
این خدمات نیازمند دانش، تخصص و تجربه کافی است و پرستار با قبول کردن این مسئولیت باید وظایف زیر را نیز انجام دهد:
کنترل مصرف داروها
نظافت و استحمام
کمک به رفت‌وآمد
نظم و مسئولیت پذیری
کمک به ورزش و تحرک
کارهای روزمره منزل
کنترل امورات مالی
ترفند مراقبت از بیماران آلزایمری در منزل
به کمک شیوه‌های مراقبتی زیر میتوانید جنبه‌های مختلف زندگی بیمار را مدیریت کنید.
- ترفند اول مراقبتی : کسب آگاهی راجع به بیماری آلزایمر
- ترفند دوم مراقبتی : داشتن روتین نگهداری منظم برای بیمار
- ترفند سوم مراقبتی : تلاش برای فعال نگه داشتن بیمار
- ترفند چهارم مراقبتی : افزایش ارتباطات بیمار آلزایمری
- ترفند پنجم مراقبتی : داشتن رژیم غذایی مناسب و مغذی
- ترفند ششم مراقبتی : کمک به تقویت عزت نفس بیماران آلزایمری
- ترفند هفتم مراقبتی : فراهم کردن محیط امن برای بیماران آلزایمری
- ترفند هشتم مراقبتی : حفظ ارتباط با انجمن‌های آلزایمر
ترفند اول مراقبتی : کسب آگاهی راجع به بیماری آلزایمر
آشنایی با مراحل بیماری آلزایمر و علائم آن می‌تواند در مدیریت بیمار کمک کند. بیماری آلزایمر ۳ مرحله دارد
- آلزایمر خفیف
- آلزایمر متوسط
- آلزایمر شدید
بیماری آلزایمر چند مرحله دارد ؟
مرحله خفیف بیماری آلزایمر
پیشرفت آلزایمر بر میزان مراقبت از بیماران آلزایمری تأثیر می‌گذارد. بیماران آلزایمری در مرحله خفیف یا زودرس هم می‌توانند به طور مستقل عمل کنند. آنها می‌توانند به مشارکت در فعالیت‌های حرفه ای و اجتماعی خود ادامه دهند. در مرحله خفیف آلزایمر افراد در تمرکز یا به خاطر سپردن وقایع اخیر مشکل دارند. بیماران آلزایمری کلمات یا نام‌های خاصی را فراموش می‌کنند. مشکل در نوشتن و حل مسئله، برخی دیگر از علائم اولیه آلزایمر می‌باشد.
مرحله متوسط بیماری آلزایمر
در این مرحله بیماران آلزایمری بخش زیادی از حافظه خود را از دست می‌دهند و دچار سردرگمی و علائم جسمی می‌شوند. افراد در این مرحله نشانه‌های زیر را دارند:
- هنگام خواب بی قراری دارند.
- دچار بی اختیاری ادرار هستند.
- دچار تغییرات شخصیتی هستند.
- دچار سرگردانی یا سردرگمی هستند.
- نمی‌توانند از دستورالعمل‌ها پیروی کنند.
- افراد خانواده و دوستان را نمی‌شناسند.
- برای امور روزانه مشکل دارند : مانند لباس پوشیدن
مرحله شدید بیماری آلزایمر
افراد در مرحله نهایی بیماری آلزایمر در تمام فعالیت‌های اساسی روزانه خود مانند نشستن، پیاده روی و غذا خوردن مشکل دارند. در مرحله شدید بیماری آلزایمر فرد تکلم خود را از دست می‌دهد. در این مرحله بیمار ممکن است در جویدن یا بلعیدن مشکل داشته باشد. مبتلایان به آلزایمر شدید، آگاهی نسبت به محیط خود را از دست می‌دهند و دیگر نمی‌توانند اعضای خانواده خود را بشناسند.
ترفند دوم مراقبتی : داشتن روتین نگهداری منظم برای بیمار
مراقبت از بیماران آلزایمری نیاز به داشتن نظم دارد. با ایجاد روتین و نظم روزمره در زندگی بیمار احساس آشنایی با وقایعی که هر روز قرار است اتفاق بیفتد در بیمار آلزایمری تقویت می‌شود. در زندگی روزمره مبتلایان به آلزایمر از ایجاد تغییرات بزرگ پرهیز کنید. تغییرات بزرگ و ناگهانی بیمار آلزایمری را دچار گیجی می‌کند.
ترفند سوم مراقبتی : تلاش برای فعال نگه داشتن بیمار
هر برنامه مراقبت از بیماران آلزایمری که طی آن بیمار فعال تر باشد به جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند. برخی از فعالیت‌های روزانه که به سالمندان کمک می‌کند شامل موارد زیر است که بهتر است بیمار این کارها را در زمان‌هایی انجام دهد که احساس بهتری دارد :
- رقصیدن
- دیدن فیلم
- مشارکت در پخت و پز
- دیدار دوستان و خانواده
- گوش دادن به موسیقی
- رفتن به یک رستوران ، موزه یا پارک مورد علاقه
- انجام تمریناتی همچون : پیاده روی ، حرکات کششی
- کمک در انجام کارهای خانه نظیر : مرتب کردن لباس‌ها و باغبانی
ترفند چهارم مراقبتی : افزایش ارتباطات بیمار آلزایمری
بیماران آلزایمری در برقراری رابطه با دیگران مشکل دارند. این افراد در رابطه کلامی دچار فراموشی جملات خود می‌شوند. یکی از ترفند‌های مراقبت از بیماران آلزایمری کمک به حفظ یا افزایش ارتباطات آنان به کمک روش‌های زیر است :
- لبخند زدن
- صحبت با صدای آرام
- حفظ تماس چشمی
- پرهیز از پرسیدن چند سوال بطور همزمان
- حفظ آرامش در زمان عصبانیت بیمار آلزایمری
- استفاده از نام اشخاص دیگر در صحبت‌های خود
ترفند پنجم مراقبتی : داشتن رژیم غذایی مناسب و مغذی
نقش رژیم غذایی و تغذیه سالمند آلزایمری در مراقبت از بیماران آلزایمری حیاتی است. بیماران آلزایمری در خطر هدر رفتن مواد مغذی و آب بدن می‌باشند زیرا آنها قادر نیستند به یاد بیاورند که آخرین بار چه موقع و چه چیزی خورده اند.
- در جویدن و بلعیدن مشکل دارند.
- طرز تهیه غذا را فراموش می‌کنند.
- احتمالاً هر روز غذای یکسانی بخورند.
- مصرف وعده غذایی خاصی را فراموش می‌کنند.
- به دلیل عدم توانایی بو و طعم غذا‌ها بی اشتها می‌شوند.
مراقبان می‌توانند اطمینان حاصل کنند که فرد به اندازه کافی غذای مغذی برای خوردن دارد و بدن او دهیدراته نمی‌شود. برای مراقبت از بیماران آلزایمری به کمک روش‌های زیر باید سعی در تغذیه و هیدراته کردن بدن بیمار داشته باشند :
- مصرف صبحانه مفصل
- مصرف غذا‌هایی که نیاز به جویدن زیاد ندارند.
- مصرف روزانه وعده‌های غذایی در زمان مشخص
- صرف غذا در محیط آرام بدون صدای رادیو یا تلویزیون
- تشویق به مصرف مولتی ویتامین در مبتلایان به آلزایمر
- مصرف میانوعده‌های مقوی مانند : پنیر، میوه یا ساندویچ‌های کوچک
- سرو کردن غذا در بشقاب‌های رنگی برای برطرف کردن بی اشتهایی بیمار
ترفند ششم مراقبتی : کمک به تقویت عزت نفس بیماران آلزایمری
یکی از روش‌های کارآمد مراقبت از بیماران آلزایمری کمک به بهبود عزت نفس آنان می‌باشد. بیمار باید نسبت به خودش احساس خوبی داشته باشد. برای داشتن احساس خوب باید به بهداشت و نظافت شخصی بیمار توجه کرد. کمک به بهداشت فردی بیمار شامل موارد زیر است :
- کوتاه کردن ناخن
- مسواک زدن دندان
- کمک به خرید لباس
- کمک به اصلاح صورت
- کمک به لباس پوشاندن آنان
- کمک به آرایش آنها اگر تمایل دارند.
ترفند هفتم مراقبتی : فراهم کردن محیط امن برای مراقبت از بیماران آلزایمری
بیماران آلزایمری در معرض خطرات مختلف از جمله : زمین خوردن ، برق گرفتگی و … هستند. به منظور مراقبت از بیماران آلزایمری رعایت نکات ایمنی زیر توصیه می‌شود :
- مصرف بموقع دارو‌های بیمار
- کم کردن تعداد آینه‌ها در خانه
- نصب قفل‌های ایمنی در اجاق گاز
- قرار دادن نوارهای روشن در لبه‌ها
- استفاده از کفش‌های محکم و راحت
- جلوگیری از رانندگی در صورت عدم توانایی
- استفاده از برچسب “گرم” و “سرد” را بر روی شیر‌های آب
اقدامات امنیتی مراقبت از بیماران آلزایمری در زمان تنها ماندن
برای هر کسی از جمله خود شما، احتمالاً شرایطی پیش بیاید که مجبور به ترک منزل و تنها گذاشتن بیمار برای دقایق یا ساعاتی شوید. اگر فقط برای ساعاتی خانه را ترک می‌کنید، میتوانید از یکی از دوستان یا همسایگان خود بخواهید که به منزل شما بیاید و مراقب سالمندتان باشد. اگر می‌خواهید بیشتر از یک یا دو روز دور از خانه باشید میتوانید یک پرستار یا مراقب برای سالمندتان استخدام کنید. درب کشو‌ها و کابینت‌های محتوی دارو، فراورده‌های شیمیایی یا وسایل خطرناک را قفل کنید.
از حفاظ‌ها و نرده‌ها در لبه پله‌ها یا طبقات بالا استفاده کنید و درب پشت بام و زیر زمین را ببندید. وسایل برقی خطرناک مانند چرخ گوشت و اتو را دور از دسترس بیمار قرار دهید. تا زمانی که بیمار، قابلیت درک مطلب و خواندن و نوشتن را از دست نداده است، میتوانید از یادداشت برای راهنمایی کردن بیمار استفاده کنید. مثلاً بر روی اجاق گاز تابلوی خاموش کن، در حمام یا دست شویی شیر آب را ببند، تلفن های ضروری مانند تلفن پلیس، اورژانس، آتش نشانی و شماره تلفن همراه خودتان و یا طرز کار وسایل مختلف را بنویسید و نصب کنید.
ترفند هشتم مراقبتی : با انجمن های آلزایمر در ارتباط باشید
در دوره‌هایی که برای آگاهی رسانی در مورد آلزایمر برگزار می‌شوند شرکت کنید. این راهنمایی‌های جامع شامل راهنمایی‌های مرحله به مرحله در مورد چگونگی کمک به شخصی برای استحمام، غذا خوردن و موارد دیگر است.