جوانه زدن سیب زمینی و روش های جلوگیری از آن در خانه

جوانه زدن سیب زمینی ها زمانی رخ می دهد که از آن ها به درستی نگهداری نشود و زمانی که سیب زمینی ها جوانه بزنند دیگر قابل استفاده نیستند.در این مطلب از ما ترفندهایی را برای جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی به شما آموزش خواهیم داد.

شاید تاکنون بارها در مورد سمیت سیب زمینی جوانه زده مطالبی را شنیده اید، اما همیشه سیب زمینی های جوانه زده خطرناک نیستند. جوانه سیب زمینی حاوی ترکیب خطرناکی به نام سولانین (از خانواده آلکالوئیدها) است. سولانین برای انسان سمی است. ورود سولانین به بدن با مسمومیت همراه است که درجات آن بستگی به فرد مصرف کننده دارد، اما معمولا با سر درد، استفراغ و سایر اختلالات گوارشی همراه است.

سولانین در چشم، پوست و جوانه سیب زمینی متمرکز است و سایر بخش های سیب زمینی فاقد آن هستند. بنابراین در صورتی که بخش های مذکور را در زمان مصرف از سیب زمینی جدا کنید، خطری شما را تهدید نخواهد کرد. اگر سیب زمینی شما دارای پوسته سبزی است حتما قبل از مصرف آن را جدا کنید زیرا سرشار از سولانین و سایر آلکالوئیدهاست. سیب زمینی دارای بافت سفتی است.

با افزایش دوره نگهداری، بافت آن کم کم سفتی خود را از دست داده و نرم می شود. اگر سیب زمینی جوانه بزند اما در عین حال بافت سختی داشته باشد، پس از جدا کردن جوانه قابل مصرف خواهد بود. در این سیب زمینی تمام مواد مغذی حفظ شده است.

زمانی که سیب زمینی شروع به جوانه زنی می کند، برای تغذیه جوانه بخشی از نشاسته تجزیه شده و به قندهای ساده تر تبدیل می شود. در آغاز این مرحله شما جوانه های کوچک و نرمی را روی سیب زمینی مشاهده می کنید که براحتی قابل جدا شدن هستند.

به موازات رشد جوانه، سیب زمینی شروع به چروکیده شدن کرده و مقدار بیشتری از نشاسته آن تبدیل به قند می شود. زمانی که سیب زمینی جوانه زده بشدت چروکیده و پلاسیده شده است از خوردن آن اجتناب کنید، چرا که بیشتر مواد مغذی آن مصرف شده و از طرفی کیفیت خوراکی خوبی ندارد. از مصرف سیب زمینی هایی که دارای طعم تلخ هستند، اجتناب کنید که دلیل آن بالا رفتن ترکیبات آلکالوئیدی و خطرناک است.

همچنین در بخوانید : ترفند هایی برای جلوگیری از جوانه زدن سیر و پیاز

جوانه زدن سیب زمینی چقدر است ؟

جوانه زدن سیب زمینی به معنای رشد و تشکیل گیاهچه‌های جدید از پیازهای سیب زمینی است. سیب زمینی یک گیاه زراعی است که از پیاز خود رشد می‌کند. در شرایطی که سیب زمینی در محیطی با نور کم و رطوبت مناسب قرار گیرد، پیازهای سیب زمینی جوانه می‌زنند. این پدیده به خصوص در شرایطی که سیب زمینی‌ها در فضاهای تاریک و مرطوب نگهداری می‌شوند، به وضوح مشاهده خواهند شد.

جوانه‌ها ابتدا به صورت کوچک و سفید ظاهر می‌شوند، سپس با افزایش رشد، به شکل گیاهچه با ریشه، ساقه و برگ‌ها تبدیل می‌شوند. معمولاً جوانه زدن سیب زمینی در مصارف انسانی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، زیرا جوانه‌های سیب زمینی حاوی مقادیر قابل توجه ای سولانین هستند که به میزان کم برای انسان‌ها سمی است. به همین دلیل در بسیاری از موارد، جوانه‌ها قبل از پخت و مصرف باید به دقت از سیب زمینی‌ها برداشته شوند.

اهمیت توجه به جوانه زدن سیب زمینی

توجه به جوانه زدن سیب زمینی بسیار مهم است، زیرا جوانه زدن نشانه شروع فرآیند رشد سیب زمینی است که ممکن است منجر به تغییرات در کیفیت و مصرف پذیری آنها شود. ممکن است طعم و بافت سیب زمینی‌هایی که جوانه زده اند، تغییر کنند. جوانه‌ها می‌توانند طعم تلخی را به سیب زمینی اضافه کنند و بافت آن را کمی سفت تر کنند.

با جوانه زدن سیب زمینی ممکن است ارزش تغذیه ای آن کاهش یابد. در واقع، جوانه‌ها ممکن است مقداری از مواد مغذی سیب زمینی را جذب کنند و باعث کاهش میزان ویتامین سی و مواد معدنی مانند پتاسیم شوند. جوانه‌های سیب زمینی حاوی مواد سمی به نام سولانین و چاکونین هستند. این مواد می‌توانند باعث ایجاد علائمی مثل تهوع، استفراغ، سردرد و ناراحتی معده شوند. به همین دلیل، اگر جوانه‌های سیب زمینی را مشاهده کردید، باید از مصرف قسمت‌هایی که جوانه دارند، خودداری کنید.

سیب زمینی‌های جوانه زده ممکن است در فرآیند تهیه و پخت غذا تغییراتی ایجاد کنند. به عنوان مثال، ممکن است زمانی که سیب زمینی‌ها جوانه زده اند، به زمان زیادی برای پخت نیاز داشته باشند. به طور خلاصه، توجه به جوانه زدن سیب زمینی مهم است تا از تغییرات در کیفیت و کاربرد آنها جلوگیری شود. اگر سیب زمینی‌های جوانه زده دارید، بهتر است جوانه‌ها را حذف کنید و از قسمت‌های سالم و بدون جوانه استفاده کنید.

اثرات نامطلوب جوانه زدن سیب زمینی

جوانه زدن سیب زمینی به معنای رشد و تشکیل گیاهان جدید از پیازهای سیب زمینی است. باید توجه داشت که جوانه زدن سیب زمینی در موارد زیر ممکن است اثرات نامطلوبی داشته باشد:

• در حالت‌هایی که سیب زمینی جوانه زده دارای جوانه‌های سبز و سمی باشد، مصرف آن ممکن است باعث مشکلات گوارشی، تهوع، استفراغ و در موارد شدید تر حتی عوارضی مانند اختلالات عصبی شود.
• جوانه زدن سیب زمینی ممکن است منجر به کاهش ارزش غذایی آن شود. چرا که انرژی ذخیره شده در پیاز به جوانه‌های جدید هدایت می‌شود. به همین دلیل در سیب زمینی‌های جوانه زده ارزش غذایی کمتری در مقایسه با سیب زمینی‌های عادی وجود دارد.
• سیب زمینی‌های جوانه زده ممکن است طعم و بافت متفاوتی نسبت به سیب زمینی‌های عادی داشته باشند. این موضوع ممکن است باعث تغییر در کیفیت غذاهای پخته شده با سیب زمینی شود.

روش نگهداری از سیب زمینی

نگهداری در مکان‌های سرد، تاریک و خشک

از سیب زمینی در یک جعبه چوبی در مکانی تاریک نگهداری کنید، نگه‌داشتن سیب زمینی در مکانی سرد، تاریک و خشک اساس ذخیره کردن آن است. دمای ایده‌آل برای نگهداری از سیب زمینی بالاتر از دمای یخچال است، تقریبا بین ۴۰ تا ۵۰ درجه فارنهایت. از آنجایی که برخی از محصولات مانند سیب زمینی کال برداشت می‌شوند، مقدار کمی گاز اتیلن آزاد می‌کنند که به روند رسیده شدن آن‌ها کمک می‌کند.

این گاز باعث می‌شود که سیب زمینی تا زمانی که دیگر برای مصرف مناسب نباشد به رسیده شدن خود ادامه دهد. اگرچه ما نمی‌توانیم از این اتفاق جلوگیری کنیم اما دمای سرد به کند شدن این روند کمک می‌کند.

افزایش گردش هوا (در توری نگهداری کنید)

بهتر است سیب‌زمینی‌ها را در یک کیسه توری بریزید تا جریان خالص هوا برقرار شود و رطوبت وارد آن نشود و از خراب شدن آن در قفسه‌های چوبی جلوگیری کرده باشید. وقتی به دنبال یک ظرف برای نگهداری از سیب‌زمینی‌ها می‌گردید، به دنبال چیزی باشید که جریان هوا را افزایش دهد و رطوبت را در خود نگه ندارد. چند نمونه از ظروف مناسب عبارت‌اند از سبدها، کیسه‌های کاغذی، کیسه‌های توری، یا حتی یک‌ کاسه باز که خیلی عمیق نباشد.

پاک نکردن خاک از روی سیب زمینی

به‌طور طبیعی، سیب زمینی پس از برداشت با لایه‌ای از خاک پوشانده می‌شود و ممکن است پاک کردن خاک از روی آن برای شما وسوسه کننده باشد. اما اگر قصد دارید از آن‌ها برای مدت طولانی نگهداری کنید، بهتر است از این کار خودداری کنید. اگر فقط کمی خاک روی آن‌ها را با یک فرچه بتکانید بهتر است. همچنین همیشه چند دقیقه قبل از استفاده می‌توانید آن‌ها را کاملا بشویید. 

روش‌های جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی

۱. برای جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی را در محیط سرد نگهداری کنید

۲. برای جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی را دور از نور نگهداری کنید

نور خورشید‌ می‌تواند باعث شود که پوست سیب زمینی کلروفیل تولید کند و به رنگ سبز تبدیل شود. درحالیکه خود کلروفیل موجود در سیب زمینی بی ضرر است، در معرض تابش نور خورشید، می‌تواند تبدیل به ماده‌ای سمی به نام سولانین شود. بسیاری از مردم به خاطر سطح بالای سولانین در سیب زمینی‌های سبز، آن‌ها را دور می‌ریزند. سولانین همچنین یک طعم تلخ ایجاد می‌کند که موجب سوزش در دهان یا گلوی افراد حساس می‌شود.

استفاده از مقادیر بالای سولانین سمی است و منجر به تهوع، استفراغ و اسهال شود، در این رابطه حتی چند مورد مرگ نیز گزارش شده است. تقریبا تمام سولانین در پوست سیب زمینی وجود دارد، بنابراین گرفتن پوست سیب زمینی‌های سبز شده، می‌تواند به حذف این ماده سمی کمک کند.

۳. برای جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی را در یخچال یا فریزر نگهداری نکنید

باوجود اینکه دمای پایین برای جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی مطلوب است، اما نگهداری از آنها در یخچال و فریزر ایده خوبی نیست. دما‌های بسیار پایین می‌توانند باعث شیرین شدن سیب زمینی شود. این اتفاق زمانی می‌افتد که نشاسته در سیب زمینی به قند کاهنده تبدیل می‌شود. قند کاهنده می‌تواند در تماس با حرارت بالا یا در زمان سرخ شدن موادی سرطان زا به نام آکریل آمید (acrylamides) تولید کند.

همچنین سیب زمینی خام نباید در فریزر نگهداری شود. آب سیب زمینی در دمای زیر صفر، گسترش می‌یابد و تشکیل کریستال‌هایی را می‌دهد که ساختار دیواره سلولی را در آن مختل می‌کند. این کریستال‌ها بعد از تماس با آب گرم و یا دمای اتاق، خنثی می‌شوند و سیب زمینی را غیرقابل استفاده می‌کنند.

علاوه بر این، سیب زمینی‌ها در معرض هوای درون فریزر به رنگ قهوه‌ای درمی‌آیند. این بدان دلیل است که آنزیم‌هایی که موجب قهوه‌ای شدن رنگ سیب زمینی می‌شوند، هنوز فعال هستند. نگهداری سیب زمینی پخته در فریزر مشکلی در این خصوص ایجاد نمی‌کند، زیرا هنگام پخت، این آنزیم‌ها غیرفعال می‌شوند.

۴. برای جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی را در یک ظرف درباز نگهداری کنید

برای جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی، لازم است که آن‌ها در معرض جریان هوا قرار بگیرند. بهترین راه ایجاد جریان هوا این است که سیب زمینی‌ها را درون یک ظرف سرباز نگهداری کنید. آن‌ها را درون کیسه پلاستیکی یا ظروف مهر و موم شده قرار ندهید. بدون گردش هوا، رطوبت حاصل باعث رشد باکتری و کپک می‌شود.

۵. برای جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی ها را نشوئید

از آنجایی که سیب زمینی‌ها زیر زمین رشد می‌کنند، اغلب روی پوستشان خاک زیادی وجود دارد، از اینرو اغلب ما سیب زمینی‌ها را شسته و سپس نگهداری می‌کنیم، اما برای جلوگیری جوانه زدن سیب زمینی ها، بلافاصله قبل از مصرف آن‌ها را بشوئید.

۶. برای جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی را از محصولات دیگر دور نگه دارید

هر میوه و سبزی رسیده‌ای، گاز اتیلن متصاعد می‌کند که باعث ایجاد رطوب در میوه‌های می‌شود و محتوای قند آن‌ها را بالا می‌برد. اگر سیب زمینی در مجاورت سایر میوه و سبزیجات نگهداری شود، ممکن است جوانه زدن در آن تسریع شود، بنابراین آن‌ها را دور از محصولات دیگر به ویژه موز، سیب، پیاز و گوجه فرنگی نگهداری کنید.

۷. قبل از ذخیره سازی سیب زمینی‌ها را التیام دهید

اکثر ما سیب زمینی را از بازار و فروشگاه‌های محلی خریداری می‌کنیم، اما اگر خودتان آن هارا کشت می‌کنید، قبل از دخیره سازی آن‌ها را «التیام» دهید. برای این کار آن‌ها را در دمای حدود ۱۸ درجه سانتی گراد با رطوبت ۹۵ تا ۹۸ درصد رطوبت به مدت دو هفته نگهداری کنید.

برای این منظور می‌توانید یک محفظه برای اینکار تهیه کنید، آن‌ها را کنار یک گرم کن یا دستگاه بخور قرار دهید یا یک لامپ الکتریکی ۴۰ وات در مجاورت سیب زمینی‌ها روشن کنید. این شرایط پوست سیب زمینی را ضخیم می‌کند، در نتیجه در مقابل آسیب و فساد مقاومت بیشتری خواهند داشت.

۸. برای جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی به اندازه پاییز و زمستان بخرید

نکات خرید بهترین سیب زمینی

درصورتی که سیب زمینی را تازه و سالم خریداری کنید، می‌توانید مدت بیشتری آن‌ها را نگاه دارید. هنگام انتخاب سیب زمینی ویژگی‌های زیر توجه کنید:

• سیب زمینی باید سفت باشد. اگر هنگامی که سیب زمینی را در دست می‌گیرید نرم هستند یا با فشردن بافت سیب زمینی فرو می‌رود، کیفیت خوبی ندارند.
• سیب زمین‌هایی که در معرض هوای سرد آسیب دیده‌اند، ممکن است دارای حفره‌هایی روی پوست خود باشند، بنابراین به دنبال سیب زمینی‌هایی باشید که پوست صاف و یکدستی دارند.
• گاهی اوقات ممکن است سیب زمینی در طول برداشت و یا حمل و نقل آسیب ببیند. از خرید سیب زمینی‌هایی که دارای صدمات قابل مشاهده هستند خودداری کنید چرا که آن‌ها زودتر خراب می‌شوند.
• جوانه زدن سیب زمینی، یکی از اولین نشانه‌های فساد است، بنابراین از خرید سیب زمینی‌هایی که جوانه زده‌اند خودداری کنید.

بهترین شرایط نگهداری سیب زمینی

سیب زمینی‌ها بهترین عملکرد را در دمای حدود چهار تا هفت درجه سانتی گراد دارند. دمای پایین تر از این محدوده باعث فساد محصول می‌شود و دمای بالاتر ممکن است باعث جوانه زدن زودرس شود. سیب زمینی‌ها باید در مکانی با نور کم یا تاریک نگهداری شوند. نور مستقیم می‌تواند فرآیند جوانه زنی را تسریع کند. بهتر است سیب زمینی‌ها را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید. محیط خشک و دارای تهویه مناسب بهترین گزینه برای نگهداری سیب زمینی است. رطوبت بالا ممکن است باعث تعفن و فساد سیب زمینی شود.

از ظروف با سوراخ‌های تهویه هوا استفاده کنید یا به طور دوره ای ظروف را باز کنید تا اکسیژن به داخل برسد. سیب زمینی‌ها را از مواد دیگر مانند سبزیجات، میوه‌ها یا مواد غذایی دیگر جدا نگهداری کنید. سیب زمینی‌ها می‌توانند از بوها و گازهایی که توسط دیگر مواد تولید می‌شوند، تأثیر بگیرند. سیب زمینی‌ها را به صورت دوره ای بررسی کنید و در صورت وجود جوانه‌ها یا تغییرات غیر عادی، به زودی اقدام به مصرف یا جدا کردن آنها از بقیه سیب زمینی‌ها کنید.

بهترین مکان برای نگهداری سیب زمینی

شما می‌توانید سیب زمینی را در بالکن، آشپزخانه یا انباری قرار دهید، به شرطی که بعضی شرایط را رعایت کنید. بسته به منطقه زندگی شما و شرایط آب و هوایی، دمای فضای اتاق ممکن است متفاوت باشد. سعی کنید اتاق را در دمای حدود چهار تا هفت درجه سانتی گراد نگه دارید. دمای بالاتر از این محدوده باعث جوانه زنی زودرس می‌شود و دمای پایین تر ممکن است به فساد سیب زمینی منجر شود.

اگر نور خورشید به صورت مستقیم به فضای مورد نظر تابیده می‌شود، ممکن است سیب زمینی‌ها جوانه بزنند. تلاش کنید تا از نور مستقیم خورشید جلوگیری کنید یا از گلبرگ‌های سایه بان استفاده کنید. مطمئن شوید که هوا به درستی در بالکن جریان دارد. اگر اتاق بسته و بدون تهویه هوا باشد، ممکن است رطوبت افزایش یابد و به فساد سیب زمینی منجر شود. سیب زمینی‌ها باید از حملات جانوران و آفات محافظت شوند.

برخی جانوران ممکن است به سیب زمینی‌ها آسیب برسانند. اگر سیب زمینی‌ها را در بالکن یا آشپزخانه قرار می‌دهید، از ظروف مناسب با کاورهای تهویه هوا یا سوراخ‌های تهویه هوا استفاده کنید. اندازه ظروف باید به گونه ای باشد که به سیب زمینی‌ها اجازه دهد بدون فشار یا تراکم زیاد داخل آن قرار گیرند. به طور کلی، بسته به شرایط محیطی و فضا، شما می‌توانید از آن به عنوان مکانی برای نگهداری سیب زمینی استفاده کنید. اما حتماً از موارد فوق پیروی کنید تا بهترین شرایط نگهداری را فراهم کنید و از جوانه زنی زودرس و فساد سیب زمینی جلوگیری کنید.

برای نگهداری سیب زمینی از چه‌ کارهایی باید اجتناب کرد ؟

علاوه بر کارهایی که باید هنگام ذخیره سیب زمینی انجام بدهید، مواردی نیز وجود دارند که باید از انجام آن‌ها اجتناب کنید.

آسیب نرساندن به پوست سیب زمینی

هنگام برداشت و جابه‌جایی سیب‌زمینی‌ها مراقب باشید که به‌هیچ‌وجه آسیب نبینند. آسیب می‌تواند هرگونه برش، لک شدن و پوسته‌پوسته شدن و غیره باشد. سیب زمینی آسیب‌دیده، حتی اگر آسیب جزئی داشته باشد، مستعد زودتر رسیدن است و سریع‌تر از آنچه انتظار می‌رود خراب می‌شود.

نگه نداشتن نزدیک موز، سیب، پیاز یا گوجه‌فرنگی

اگر سیب‌زمینی در کنار هر یک از این محصولات قرار بگیرد، گاز اتیلن آزادشده از آن‌ها، می‌تواند بر روی سیب‌زمینی‌ها نیز اثراتی بگذارد و موجب زودتر رسیدن آن‌ها بشود.

نگه نداشتن در یخچال

با وجود این‌که دمای پایین برای نگهداری از سیب زمینی ایده‌آل است اما هرگز نباید سیب زمینی در یخچال نگهداری شود زیرا یخچال محیط خیلی سردی برای سیب زمینی است. وقتی سیب زمینی خام در طولانی مدت در دمای سردخانه نگه‌داشته شود، ممکن است مقداری از نشاسته آن به قند تبدیل شود. این فرایند، شیرین‌شدن بر اثر سرما نامیده می‌شود و ممکن است سیب زمینی را خراب کند.

سموم موجود در سیب زمینی

نور و گرما ماده‌ای به نام سولانین تولید می‌کنند که سبب رشد جوانه روی پوسته سیب زمینی می‌شوند و هر دو این سموم برای انسان سمی بوده و منجر به سردرد، استفراغ و سایر علائم گوارشی خواهد شد.

سولانین به همراه کلروفیل در پوسته سیب زمینی جمع شده در نتیجه سبز رنگ خواهد شد، پس قبل استفاده، این پوسته سبز را از بین ببرید، اما همچنان مزه تلخ آن باقی خواهد ماند.

چگونه از جوانه زدن سیب زمینی پیشگیری کنیم ؟

برای نگهداری طولانی مدت سیب زمینی بهتر است آن را در جای خشک، خنک، دور از نور مستقیم خورشید و به دور از پیاز نگهداری کرد، زیرا پیاز رشد جوانه زدن را در سیب زمینی تسریع خواهد کرد.